Patibulum
„[…] częściej w Ciebie wierzę
niż ufam”
– pisze w wierszu Pod krzyżem Erazm Stefanowski. I prosi: „przytul mnie do krzyża”. Co w sumie prostą kreską opisuje stan naszej wiary, nadziei i miłości. Naszej, to znaczy nas, w naszej epoce.
Czytam właśnie piątą książkę Erazma Stefanowskiego. Pierwszą był tom wierszy pt. Zaprawione mirrą (2006). Drugą – zbiór małych próz pt. Nie wiary godne (2014), trzecią wiersze pt. Oskarżony Jezus Ch. (2018), czwartą – poetycki hołd złożony ofiarom obławy augustowskiej pt. Lipcowe anioły.
Za grosz świętości zawiera to, do czego nas pan Erazm przyzwyczaił i dla-czego cenimy jego wiersze. Autor obficie wykorzystuje kolokwializmy i gry słowne. Ton jest głęboko naznaczony Biblią, rekwizytami wiary katolickiej, chrześcijańskim uniwersum. Przejmująco obecne są atrybuty męki Pana naszego Jezusa Chrystusa. Kilkakrotnie pojawia się tytułowe dla mojego komentarza słowo patibulum, które niesie wiele odkrywczych znaczeń, między innymi właśnie patibulum, poprzeczne ramię krzyża jest ową ewangeliczną belką w oku, która zaciemnia widzenie. Tom jest więc pełen pasji: tej, która bezpośrednio wiąże wiersze z Chrystusowym ukrzyżowaniem (łac. passio), i tej, która jest twórczym zapałem, poetycką kreatywnością.
Jest w tych wierszach jakaś nagłość, ostrość tonu, skupienie silnych emocji – ulubione czasowniki autora to wyrwać, wyrywać, wieszać, wierzyć. W polszczyźnie słowa te są tak bliskie brzmieniowo jakby nasza polska wiara była z samego bólu. Tak przynajmniej to rezonuje w głowie i sercu tuż po lekturze. Nie zawsze wiadomo, czy dana fraza to modlitwa jeszcze, czy już bluźnierstwo. I w czyim imieniu Stefanowski pisze i nazywa. Czy mówi porte parole autora, czy człowiek współczesny jako taki, uwikłany w epokę bez reszty, czy sam Chrystus?
A może właśnie w tym zatarciu granic, w tej mieszaninie głosów leży główna wartość tego tomu. I wszystkie te głosy tworzą polifonię znajdującą ostatecznie ujście w modlitwie.
*
Dwa cytaty na koniec. Pierwszy jest puentą wiersza Felix culpa:
„jestem gwoździem
który stracił głowę
w Twej dłoni”
Drugi z listu do mnie sprzed paru miesięcy:
„[…] tomik będzie kończył się wierszem o Zmartwychwstaniu Chrystusa, ale w związku z tym, że właściwie wciąż go piszę (z dotychczasowych wersji nie jestem zadowolony), nie zamieściłem go w projekcie. W każdym razie tekst z pewnością powstanie”.
*
A oto moja rada i serdeczne życzenie, Panie Erazmie: wciąż ten wiersz pisz, stając się gwoździem, który traci głowę w Jego dłoni.
–
Ks. Jerzy Szymik, Katowice
–
–
_____________________________
Erazm Stefanowski – urodził się w 1976 roku w Augustowie, gdzie mieszka i pracuje. Poeta, prozaik, felietonista, eseista, krytyk literacki. Debiutował w 1996 roku w „Przeglądzie Augustowskim”. Jego twórczość prezentowana była w lokalnej i ogólnopolskiej prasie, almanachach i antologiach poetyckich, m. in. w Tam prosto do Augustowa (2007), Opowieść o ziemi augustowskiej (2008) i Wiersze od Augustowa (2021), a także na antenie Polskiego Radia. Współpracuje z miesięcznikiem „Nasz Sztabiński Dom”. Stypendysta Burmistrza Miasta Augustowa w dziedzinie twórczości literackiej (2019) i Marszałka Województwa Podlaskiego w dziedzinie twórczości artystycznej, upowszechniania kultury i opieki nad zabytkami (2023). Autor zbioru opowiadań Nie wiary godne (2014) oraz tomów poetyckich: Zaprawione mirrą (2006), Oskarżony Jezus Ch. (2018), za który otrzymał nagrodę Burmistrza Miasta Augustowa, Lipcowe anioły (2019) oraz Za grosz świętości (2022 – Nagroda Burmistrza Miasta Augustowa). Tom Lipcowe anioły, dedykowany ofiarom obławy augustowskiej, wyróżniono nominacją do Nagrody Poetyckiej im. K. I. Gałczyńskiego w kategorii Orfeusz Mazurski (2020). Wiersze poety z tego zbioru stały się inspiracją dla Ignacego Zalewskiego do skomponowania symfonii kameralnej pt. Podziemne ptaki na sopran, klarnet, orkiestrę smyczkową i instrumenty perkusyjne. Jej prawykonanie miało miejsce 12 lipca 2022 roku w Operze i Filharmonii Podlaskiej w Białymstoku z okazji Narodowego Dnia Pamięci Ofiar Obławy Augustowskiej.
