15 tom poetycki na 15 lat pracy twórczej
Wiersze Reginy Świtoń zebrane w tomie ,,Pod tym niebem nad tą rzeką” są swego rodzaju retrospekcją.
–
Autorka przywołuje sędziwy dom, który jakoby ożył na nowo/ wpatrzony w poemat odrodzenia, wtopiony w łąk szmaragdowe dywany („[pod tym niebem nad tą rzeką]”, s. 7). Ów poemat odrodzenia to kolejne pory roku i kolejne lata. To wiosenne poranne musicale, które rozpoczyna skowronek, by mogły dołączyć inne ptaki: czajka, rycyk, derkacz, pokląskwa, bocian czy kukułka. Poetka je rozpoznaje w swoim ogrodzie, nad Jaskranką, nad stawami króla Zygmunta Augusta. Często, niczym w słownej zabawie, naśladuje ich głos. Ptaki powracają na sękaty dąb, który winoroślą okrył wiekowe ciało („[Sękaty dąb winoroślą okrył wiekowe ciało]”, s. 11), gnieżdżą się na świerku, który rzeźbiony dłutem czasu/ cienie na szybach okien ściele (,,Do świerka z mojego ogrodu”, s. 10), na lilak, co ogród nasyca aromatem wspomnień (,,Nocą”, s. 12). Poetka przywołuje bliskie osoby i miejsca: siostrę w wierszu ,,Reminiscencje” (s.13), matkę w wierszu ,,O Matce” (s.16), ,,List do M.” (s. 45), wieś matki, gdzie chata nasączona cieniami czasu i tupot wspomnień na progach (,,Szaciły”, s. 17). W poetyckiej metaforze próbuje przywołać babcię Paulinę: kim jest?/ perłą w koronie błękitów/ czy w dolinie tęsknot łzą rosy/ jaśnieje nad ranem? (,,Babcia Paulina”, s. 18).
–
W powroty do wspomnień wkrada się czas obecny, niezwykle trudny – czas pandemii, gdy człowiek z dala od człowieka/ rozczytuje znaki czasu szuka ocalenia, a błagalne suplikacje szturmują/ tron Pana (s. 20).
Regina Świtoń niezwykle mocno identyfikuje się z miejscem, w którym mieszka. W kilku wierszach opisuje ulice i knyszyński pejzaż. Obraz ulicy Starodwornej, która z czegoś słynie, poetka ubarwia przekazem, że duch króla przybywa nocą/ podziwiać najpiękniejsze ogródki w Knyszynie (,,Ulica Starodworna”, s. 22). Na ulicy Szkolnej wiatr przemawia dialogiem pokoleń. Cicha niegdyś, dziś tętni gwarem, bo tu stary dom pozostał ocalony od pustki i zapomnienia (,,Ulica Szkolna”, s.23). W przywołanym czasie jawią się osobistości, które gościły wówczas na bogatej Ziemi Knyszyńskiej, bo tu w gąszczu arrasów, sycili się nadzieją król Zygmunt August i Barbara, a także Jan z Czarnolasu swego czasu gościł (,,W krainie Zygmunta Augusta”, s. 25). Znajomość miejsca poetka wyraża w opisach przyrody (,,Nad Błękitną Tonią”, s. 27, ,,W puszczańskiej urokliwości”, s. 28).
–
W wierszach Reginy Świtoń kilkakrotnie pojawia się motyw drogi, która z bogactwem ziół i kwiatów prowadzi do wspomnień (,,Droga”, s. 27, ,,Kobieta na rowerze”, s. 28, „[pośród chrzęstliwej pościeli łanów]”, s. 31).
–
Nieodłącznym tematem jest wiara poetki, z którą wędruje do Maryi Krypniańskiej – Skarbnicy Łask Matki Pocieszenia, która to dla serc stroskanych otwiera ramiona (,,W stronę Krypna”, s. 32). Kapliczki i świątki wpisane w kulturowy krajobraz Knyszyna są łącznikiem pomiędzy sacrum a profanum. Przy gościńcach, polnych i rozstajnych/ drogach witają wędrowca (,,Podlaskie świątki”, s. 38). To Pogodna Przystań podlaskiego ludu (,,Pani z kapliczki”, s. 39), a triumfem salutuje Bogu knyszyńska świątynia (,,Knyszyńska świątynia”, s.42). Poetka nawiązuje do świętości Jana Pawła II i do papieża Franciszka.
–
Nieustająco jednak zgrabną metaforą sławi przyrodę poprzez piękno szczegółu: na koronkowym hamaku pająk/ kołysze późne lato („[niebo rozlewa błękity], s. 47), słonecznik Szablasto wygięty, dojrzale roześmiany,/ oniemiał (,,Słonecznik”, s. 48), Na sztalugach drzew rubinowe akwarele/ jesieni chichot wiatrów przerywa (,,Październikowy widok z okna”, s. 53). Snem pachnie obrus ziemi, Drzewa jak widma, majestatyczne istoty,/ okryły się woalem jesiennej zadumy (,,We mgle”, s. 55), by za chwilę Z oszronionej gałęzi ptak wychylił głowę./ Czyżby chciał przechwycić urokliwość zimową? (,,W zimowym zadziwieniu”, s. 56).
–
,,Pod tym niebem nad tą rzeką” to 15. tom poetycki Reginy Świtoń przygotowany z okazji 15-lecia pracy twórczej.
–
Poświęca go ludziom, z którymi dane Jej było żyć lub poznać ze źródeł historycznych, i miejscom, które ukochała i je opiewa z wielką liryczną skrupulatnością, ze znajomością przyrodniczej szaty i umiejętnością dostrzegania szczegółu jako istoty pejzażu. To piękny hołd dla Knyszyńskiej Ziemi i ukłon w stronę tej, która karmi, syci i nagradza.
Krystyna Gudel
–
foto: Krystyna Gudel
___________
Krystyna Gudel z d. Dyszkiewicz (rocznik 1959), emerytowana nauczycielka, mieszka w Suchowoli. Pracowała w Szkole Podstawowej w Zabielu i w Zespole Szkół w Jaświłach. Poetka, regionalistka, inicjatorka wydarzeń kulturalnych. Prowadzi warsztaty dla dzieci i spotkania autorskie z dorosłymi. Stypendystka Marszałka Województwa Podlaskiego na rok 2019. Należy do NKL w Białymstoku i do Stowarzyszenia Autorów Polskich II Oddział w Warszawie. Wydała 9 tomów poetyckich: Sady pozostawione (2003), Stopy na ścieżkach (2008), Tam rodziły się tęsknoty (2011), Stąd (2015), Którędy do domu? (wiersze dla dzieci) (2016), Pielgrzymka codzienna (2018), Ziemi swojej i ludziom (2019), Jeszcze z tobą zatańczę (2020), Spacery kota Mateusza i inne wiersze (wiersze dla dzieci) (2020). Ponadto zebrała i opublikowała wspomnienia wojenne w książce Historie pazurem wojny kreślone (2017), jest autorką tekstów do dwóch przewodników po gminie Suchowola, pisze do kwartalnika Biebrzańskim Szlakiem, jej utwory ukazały się w ponad 120 antologiach, almanachach i publikacjach pokonkursowych. Kolekcjonuje ołówki.
–
_________
Regina Świtoń – emerytowana polonistka, poetka. Mieszka w Knyszynie. Członkini Knyszyńskiego Towarzystwa Regionalnego im. Zygmunta Augusta i Nauczycielskiego Klubu Literackiego w Białymstoku. Autorka kilkunastu tomików poetyckich, współautorka tomików z serii poetyckiej ,,Kajety Starobojarskie”: Wyjaśniając siebie (2010), Pomiędzy zmierzchem a świtem (2016). Laureatka wielu konkursów literackich. Jej wiersze publikowane były w ponad 60 wydawnictwach zbiorowych: pokonkursowych, antologiach poezji, almanachach (m.in. w esperanto), w ,,Nowym Gońcu Knyszyńskim”, w kwartalniku NKL ,,Najprościej”, w ,,Modzie na Zdrowie”, w ,,Służbie Miłosierdzia”.